870

بررسی کیفیت اسپرم و ارزیابی ناباروری مردان ؛ یکی از شایع ترین علل ناباروری کیفیت پایین اسپرم و تولید ناکافی اسپرم است.برای آنکه عمل وازوکتومی را موفقیت آمیز تلقی نماییم، انجام آزمون تجزیه منی ضروری می باشد. کمک به تشخیص اورکیت؛ معمولاً عامل آن ویروس واریسلا زوستر ، کلامیدیا تراکوماتیس، نیسریا گونوره و اوره آپلاسما اوره آلیتیکوم است.کمک به تشخیص نارسایی بیضه و تشخیص آزوسپرمی و اولیگوسپرمی ؛ در نارسایی بیضه اسپرم وجود دارد اما تعداد آن اندک است و برای لقاح کافی نمی باشد. در انواع مادرزادی بیماری، هیچ اسپرمی مشاهده نمی شود. از یافته های معمول در آزمون تجزیه اسپرم،« نمای استرسی» نامیده می شود. چنین نمایی زمانی مشاهده می گردد که بیشتر از 20 درصد اسپرم ها ظاهری غیر طبیعی داشته و شمارش اسپرم پایین باشد. این « نمای استرسی» نشانه واریکوسل می باشد، یا به دنبال یک بیماری همراه با تب (هیپرپیرکسی) پدید می آید. کمک به تشخیص آدنوم هیپوفیز و انفارکتوس هیپوفیز؛ چنین وضعیت هایی به علت کاهش یا فقدان سطح FSH، LH موجب هیپواسپرمی می گردد. در نتیجه اسپرماتوژنز انجام نمی شود.

آنالیز ماکروسکوپی و میکروسکوپی؛ مشاهدة مستقیم، شمارش و توصیف. سیستم‏های کامپیوتری برای بررسی مورفولو

سایر نام ها: آنالیز مایع سمینال، شمارش اسپرم، آزمایش اسپرم، سیتولوژی مایع منی، بررسی مایع منی، تجزیه

مایع سمینال یا مایع منی

تمام حجم نمونه که در انزال صورت گرفته

به بیمار آموزش دهید که نمونه را در عرض 60-30 دقیقه پس از جمع آوری و با حفظ در دمای 37˚C به آزمایشگاه برساند که راحت‏ترین آن چسباندن نمونه به بدن است. دمای پایین در حین انتقال به آزمایشگاه ممکن است تحرک اسپرم را کاهش دهد. ضمناً فاقد ترکیبات دترجنت یا سایر مواد سمی باشد.

به بیمار آموزش دهید که نمونه را در عرض 60-30 دقیقه پس از جمع آوری و با حفظ در دمای 37˚C به آزمایشگاه برساند که راحت‏ترین آن چسباندن نمونه به بدن است. دمای پایین در حین انتقال به آزمایشگاه ممکن است تحرک اسپرم را کاهش دهد. ضمناً فاقد ترکیبات دترجنت یا سایر مواد سمی باشد.

سن و جنس بیمار و سابقه بیماری آن را یادداشت کنید.

به بیمار آموزش دهید که به مدت 3-2 روز پیش از جمع آوری نمونه از فعالیت جنسی پرهیز نماید. پرهیز دراز مدت قبل از جمع آوری نمونه توصیه نمی گردد، زیرا کیفیت سلول های اسپرم و مخصوصاً تحرک آنها ممکن است تقلیل یابد. یک ظرف مناسب برای جمع آوری مایع منی به بیمار بدهید. نمونه باید در ظروف استریل و ترجبحاً غیر پلاستیکی جمع آوری شود. ظروف پلاستیکی حرکت و فعالیت اسپرم را کاهش می دهند. به بیمار آموزش دهید از مصرف نوشابه های الکلی از چند روز قبل از جمع آوری اجتناب نماید. توجه داشته باشید که بهترین راه جمع آوری مایع منی به وسیله انزال درون یک ظرف تمیز است. برای کسب بهترین نتایج، نمونه بایستی در مطب پزشک یا آزمایشگاه جمع آوری شود. نمونه حدالامکان در آزمایشگاه یا مطب پزشک به طریق استمناء گرفته شود ولی اگر امکان آن وجود نداشت نمونه در دمای اتاق در منزل گرفته شود. توجه نمایید که نمونه هایی که در منزل در چند نوبت با مقاربت منقطع یا استمناء منقطع به دست می آید چندان مطلوب نخواهد بود. بیمار می بایست نمونه گرفته شده در منزل را ظرف 1 ساعت پس از جمع آوری به آزمایشگاه تحویل دهد. به بیمار گوشزد نمایید که مانع از گ

نام و نام خانوادگی سن و جنس بیمار

ü داشتن تماس جنسی در مدت کوتاهی پیش از انجام آزمایش و همچنین پرهیز دراز مدت قبل از جمع آوری نمونه ü مصرف نوشیدنی های الکلی پیش از نمونه گیری ü انتقال نادرست نمونه (گرم و سرد شدن شدید نمونه) و تاخیر در انتقال نمونه به آزمایشگاه ü نمونه بدون برچسب یا نمونه بدون درج زمان و تاریخ نمونه گیری ü نمونه‏ای که بیشتر از 3 ساعت مانده باشد

به بیمار آموزش دهید که به مدت 3-2 روز پیش از جمع آوری نمونه از فعالیت جنسی پرهیز نماید. پرهیز دراز مدت قبل از جمع آوری نمونه توصیه نمی گردد، زیرا کیفیت سلول های اسپرم و مخصوصاً تحرک آنها ممکن است تقلیل یابد.

اطلاعات تکمیلی: تجزیه مایع منی یکی از مهم ترین جنبه های بررسی باروری است، زیرا علت عدم توانایی آبستنی زوجین اغلب مربوط به مردان است. پس از 2 تا 3 روز پرهیز از تماس جنسی، مایع منی جمع آوری می شود و از نظر حجم، شمارش اسپرم، تحرک و مورفولوژی آزمایش می شود. در ابتدا حجم مایع منی تازه، اندازه گیری می شود. احتمال دارد مردانی که حجم منی کم یا بسیار زیادی دارند، نابارور باشند. پس از مایع گشتن ترشحات سفید و ژلاتینی انزال، شمارش اسپرم انجام می پذیرد. سپس تحرک اسپرم ارزیابی می شود. حداقل 50 درصد از اسپرم ها باید حرکت پیش رونده داشته باشند. آزمایش مورفولوژی با رنگ آمیزی گسترده مایع منی انجام می پذیرد و تعداد اشکال طبیعی اسپرم را با اشکال غیر طبیعی آن مقایسه می نمایند.

حجم و ویسکوزیته: حجم طبیعی مایع سمینال حدود 1.5 الی 5.5 میلی لیتر می باشد و با ریختن نمونه در یک استوانه مدرج اندازه گیری می شود. همچنین ویسکوزیته نمونه را در استوانه مدرج مورد ارزیابی قرار می دهند. در این حالت نمونه طبیعی باید بصورت قطره قطره در ظرف ریخته شود و هیچگونه تجمع یا چسبندگی نداشتهباشد و بصورت درجه هایی از صفر (آبکی) تا 4 (ژل مانند) گزارش می شود. نمونه چند لحظه بعد از جمع آوری بصورت لخته در می آید. نمونه طبیعی پس از خروج از بدن به مدت 20 تا 30 دقیقه در حرارت 37 درجه به صورت مایع در می آید که این زمان را زمان مایع شدن (lique faction) می گویند. در موارد نادر این زمان تا 60 دقیقه طول می کشد. همچنین هر ظاهر غیر طبیعی در مایع سمینال مانند وجود خون، پیگمان و یا افزایش کدورت که ممکن است ناشی از وجود گلبول های سفید باشد باید گزارش شود.pH: مایع سمینال طبیعی کمی قلیایی می باشد و محدوده pH آن 8 – 7.2 بوده که بوسیله pH مترهای کاغذی اندازه گیری می شود.شمارش اسپرم: اندازه گیری تعداد اسپرم در مایع منی یک منبع معتبر برای قدرت باروری است. هر چند که امکان باروری حتی با یک اسپرم هم وجود دارد

داروهایی که موجب کاهش سطح مایع منی می گردند عبارتند از: عوامل نئوپلاستیک ( مانند نیتروژن موستارد، پروکاربازین، وین کریستین، متوترکسات)، سایمتیدین، استروژن ها و متیل تستوسترون.فقدان استاندارد برای بسیاری از پارامترهای تست، عامل محدود کننده می باشد.نمونه‏های عصرگاهی تعداد و غلظت بالاتری از اسپرم در مقایسه با نمونة صبحگاهی دارند. با انجام یک بار آزمایش تجزیه اسپرم، به ویژه اگر نشانه دهنده ی ناباروری باشد، نمی توان نتیجه گیری قطعی نمود؛ زیرا شمارش اسپرم از روزی به روز دیگر متغییر است. تجزیه مایع منی را باید حداقل دو بار تا 3 بار به فاصله 3 هفته انجام داد.یک آزمون طبیعی تجزیه منی نمی تواند وضعیت مرد را به دقت ارزیابی نماید مگر آنکه تأثیر ترشحات سرویکس همسر وی بر حیات اسپرم نیز تعیین گردد (آزمون سیمز-هونر).