ویتامین B12
ویتامین B12 یکی از مهم‌ترین ویتامین‌های گروه B است. این ویتامین که با نام کوبالامین هم شناخته می‌شود، برای سلامت بافت عصبی، عملکرد مغز و تولید گلبول‌های قرمز مورد نیاز است. ویتامین ب۱۲ مانند سایر ویتامین‌های گروه B، یک ویتامین محلول در آب است. به این معنی که می‌تواند در آب حل شود و از طریق جریان خون حرکت کرده و به نقاط مختلف بدن برسد. بدن انسان می‌تواند این ویتامین را تا چهار سال در خود ذخیره کند. محلول بودن این ماده در آب باعث می‌شود بدن بتواند هرگونه مقادیر اضافی آن را از طریق ادرار دفع کند.
منابع دریافت ویتامین ب12
ویتامین B12 دارای بزرگترین و پیچیده‌ترین ساختار در بین ویتامین‌ها است. این ویتامین به طور طبیعی، در فرآورده‌های گوشتی،لبنیات مثل (شیر و پنیر) و تخم مرغ وجود دارد. به صورت صنعتی نیز فقط از طریق سنتز تخمیری باکتریایی تولید می شود
چه افرادی در خطر ابتلا به کمبود ویتامین B12 هستند؟
افرادی که ممکن است دچار کمبود ویتامین B12 شوند شامل گروه‌های زیر می‌شوند:
- سالمندان
- افرادی که در طی جراحی قسمتی از روده خود را که مسئول جذب ویتامین B12 است برداشته‌اند
- افرادی که داروی متفورمین مصرف می‌کنند
- افرادی که تنها از مواد غذایی گیاهی تغذیه می‌کنند (گیاهخواران و وگان‌ها)
- افرادی که برای مدت طولانی از داروهای ضد اسید (آنتی اسید) برای جلوگیری از ترش کردن استفاده می‌کنند.
متأسفانه ممکن است سال‌ها طول بکشد تا علائم و عوارض کمبود ویتامین B12 در فرد ظاهر شود و تشخیص آن بسیار سخت است. در بسیاری از موارد کمبود ویتامین B12 با کمبود فولات (ویتامین B9) اشتباه گرفته می‌شود زیرا کمبود ویتامین B12 باعث کاهش مقدار فولات در بدن می‌شود. در این مورد اگر تشخیص کامل نباشد و فقط فولات مصرف شود، ممکن است کمبود ویتامین B12 قابل‌تشخیص نباشد و مشکل بیمار حل‌نشده باقی بماند.
نشانه های کمبود ویتامین ب12:
پوست رنگ پریده یا زردی
ضعف و خستگی
احساس سوزن سوزن شدن
تغییر در حرکت
گلوسیت و زخم های دهانی
تنگی نفس و سرگیجه
اختلال در بینایی
ازدست دادن اشتها و کاهش وزن
تحریک پذیری (پارانویا)
مشکلات قاعدگی
اسهال
تغییرات خلقی
هدف از انجام آزمایش ویتامین ب12
آزمایش سیانوکوبالامین یا ویتامین B12 برای کمک به تشخیص علت کم خونی یا نوروپاتی (آسیب عصبی) درخواست داده می‌شود. این آزمایش در اغلب موارد به همراه آزمایش فولات انجام می‌شود و مقدار دقیق این ویتامین‌ها در خون بررسی می‌گردد.
پزشک با توجه به هریک از اهداف زیر ممکن است آزمایش ویتامین B12 را درخواست دهد:
- تعیین مقدار ویتامین B12 و تشخیص کمبود آن
- تشخیص علت کم خونی‌های خاص، مانند کم خونی پرشینیوز (بیماری خود ایمنی تاثیرگذار بر جذب B12)
- تعیین علت تغییر وضعیت ذهنی یا سایر تغییرات رفتاری، به ویژه در افراد مسن
- تعیین علت علائم و نشانه‌های بیماری تأثیرگذار بر اعصاب (نوروپاتی)
- ارزیابی وضعیت سلامتی فرد در صورت داشتن نشانه‌های سوء تغذیه قابل توجه و یا سو جذب در رژیم غذایی
- نظارت بر اثربخشی درمان با ویتامین B12 و مکمل‌های فولات، به ویژه در افرادی که قادر به جذب کامل B12 و یا فولات نیستند و لازم است که تحت درمان مادام العمر باشند
شرایط لازم برای انجام این آزمایش چیست؟
ناشتا بودن فرد الزامی است و نباید از ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش چیزی به جز آب خورده باشد.
- انجام تست ویتامین B12 در افراد دیابتی حتماً باید با توجه به دستورالعمل پزشک انجام شود.
- در صورتی که فرد از دارو استفاده می‌کند لازم است به پزشک خود اطلاع دهد زیرا برخی داروها می‌توانند در نتایج آزمایش ویتامین B12 اختلال ایجاد کنند، از جمله :
کلرامفنیکل/کلرومایستین
کاهش دهنده های اسید معده (داروهای ضد اسید)
متفورمین