آهن (Fe) خون و نشانه های فقر آهن

 

 

 آهن بطور طبیعی در روده کوچک از مواد غذایی جذب شده و با پیوند به ترانسفرین در تمام بدن حمل می شود. ترانسفرین توسط کبدتولید میشود. در یک فرد طبیعی قسمت عمده آهن حمل شده در تولید هموگلوبین موجود در گلبول قرمز مصرف می شود و باقیمانده آن در بافت ها به شکل  فریتین یا هموزیدرین ذخیره می شود. مقدار جزئی آن نیز در تولید سایر پروتئین ها مثل  میوگلوبین و بعضی آنزیمها استفاده می شود.

 

 

 

 

معمولا آزمایش آهن خون(Fe) با هدف بررسی انواع کم خونی تجویز می‌شود. سطح پایین آن می‌تواند نشان‌دهنده کاهش گلبول‌های قرمز در خون باشد. این امر باعث اختلال در اکسیژن‌رسانی به اندام‌های مختلف بدن خواهد شد. در نتیجه فرد همواره احساس خستگی داشته و چهره‌ایی رنگ‌پریده دارد. کم‌خونی انواع مختلفی داشته و می‌تواند موقتی، طولانی، شدید یا خفیف باشد.  آزمایش آهن خون اطلاعات دقیقی از سطح این ماده معدنی در خون خواهد داد.

 

 

 

انواع مختلف آزمایشهای آهن خون عبارتند از:

 

 

 

 

آزمایش آهن سرم، که میزان آهن موجود در خون را اندازه گیری می کند.

 

 

 

 

آزمایش ترانسفرین، ترانسفرین پروتئینی است که آهن را به نقاط مختلف بدن منتقل می کند، در این آزمایش میزان این پروتئین بررسی میشود.

 

 

آزمایش ظرفیت کلی اتصال به آهن (TIBC)، که میزان اتصال آهن به ترانسفرین و سایر پروتئین های خون را اندازه گیری می کند.

 

آزمایش فریتین خون، که میزان ذخیره آهن در بدن را اندازه گیری می کند.

علت کم خونی فقر آهن چیست؟

بدن شما برای تولید گلبول های قرمز سالم به آهن نیاز دارد. شرایطی که خطر کم خونی ناشی از فقر آهن را افزایش می دهد شامل موارد زیر است:
وقتی خون از دست می دهید، آهن را از دست می دهید. از دست دادن خون می تواند به روش های مختلفی رخ دهد:

• خونریزی مجاری ادراری
• جراحات تروماتیک یا جراحی
• قاعدگی های شدید یا خونریزی در هنگام زایمان
• استفاده منظم از داروهایی مانند آسپرین یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDS) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن که می توانند باعث خونریزی گوارشی شوند.
• خونریزی در دستگاه گوارش (دستگاه GI) ناشی از بیماری التهابی روده، زخم، سرطان روده بزرگ، یا سایر اختلالات گوارشی مانند بیماری سلیاک است.

چه موقعی آزمایش آهن درخواست می شود؟

موقعی که مقدار هموگلوبین و هماتوکریت در آزمایش CBC کم باشد.

موقعی که پزشک معالج مشکوک به فقر یا زیادی آهن بدن شود.

علائم کمبود آهن: سطح آهن پایین نشانه کم خونی (آنمی) است.

• خستگی
• سرگیجه
• ضعف
• سردرد
• پوست رنگ پریده
• ضربان قلب سریع

 

 

همچنین نشانه هایی فیزیکی از قبیل موارد زیر نیز وجود دارد که از عوارض کمبود آهن در بدن است:

 

 

 

 

 

 

 

 

• ناخن شکننده

 

 

 

• ترک های گوشه دهان

 

 

• ریزش مو

 

• التهاب زبان
• پوست رنگ پریده یا زرد غیرعادی
• تنفس یا ضربان قلب نامنظم

 

 

آهن بالا: اگر سطح آهن خیلی بالا باشد می تواند نشانه ای از هموکروماتوز باشد. هموکروماتوز یک اختلال ژنتیکی نادر است که باعث جمع شدن بیش از حد آهن در بدن می شود.

 

 

 

علائم آهن بالا:

 

 

 

 

• دردمفصل

• خستگی

• ضعف یا کمبود انرژی

• دل درد

 

 

علت بیماری کمبود آهن:

1. افزایش نیاز به آهن مثلا" در زمان بارداری و کودکان در حال رشد باشند
2.  در شرایطی که خونریزی مزمن وجود داشته باشد (زخم معده و  سرطان روده بزرگ و...)
3. عدم مصرف آهن کافی
4. بدن قادر به جذب آهن موجود در مواد غذایی مصرفی نباشد مثل بیماری سلیاک
5. جراحی های مربوط به روده و معده از جمله جراحی بایپس معده
6. جهش های ژنتیکی خاص
7. خون ریزی های شدید قاعدگی
8. استفاده منظم از آسپرین و  داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی

غذاهای غنی از آهن:

• گوشت قرمز و مرغ
• سبزیجات تیره، برگدار مانند اسفناج و کلم
• میوه‌های خشک مانند کشمش و زردآلو
• نخود فرنگی، لوبیا و سایر حبوبات
• غذای دریایی
• غذاهای غنی از آهن
• دانه‌ها و مغزها

نکته مهم: خوردن ویتامین C به بدن کمک می‌کند تا آهن را بهتر جذب کند. اطمینان حاصل کنید که به اندازه کافی غذاهای سرشار از و یتامین C، مانند میوه و سبزیجات را در برنامه غذایی خود دارید

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تفسیر نتایج آزمایش آهن خون: